Stan czytelnictwa w Polsce: o czytelnikach, autorach, tłumaczach, rynku wydawniczym, polityce cenowej i dystrybutorach.

[Czartogromski]

A tak się kiedyś kupowało książki, których nie było w miejscowej księgarni:

Kartonik wielkości karty pocztowej, na odwrocie adres wydawcy i miejsce na wpisanie danych nabywcy.

[Hebius]

SuperNOWA chyba też tak sprzedawała swoje książki.

[Czartogromski]

... natomiast w 1991 roku kto chciał, mógł za niecały milion złotych (płatne z góry) stać się w ciągu 3 lat posiadaczem kompletu dzieł Szekspira*



*przekład dokonany samotnie

[Hebius]

Ciekawe, czy ukazał się cały komplet. Pojedyncze egzemplarze z tej edycji widzę teraz do kupienia po 5-10 zł sztuka.

[Czartogromski]

Mam z tego wydania "Tragedię Macbetha". Kiepściutko klejona broszurka rzekłbym. W środku typografia ładna, czcionka chyba nawet taka sama jak w wydaniu Wydawnictwa Literackiego, ale tekst bez ozdobników.

[Hebius]

A z wieści bardziej optymistycznych: Rynek książki donosi, że

Klienci Poczty Polskiej w 2024 roku kupili w placówkach niemal 630 tys. książek.

Największym powodzeniem cieszyły się trzy kategorie poradników: ekologiczne rolnictwo, zdrowie i medycyna naturalna oraz kuchnia-gotowanie.

Zdecydowanym hitem sprzedażowym w 2024 roku była pozycja obecna na rynku od ponad 30 lat. To „Ekologiczny poradnik księżycowy”, który jak informuje wydawca, wydawnictwo Gaj, „niezmiennie pomaga ogrodnikom, działkowcom oraz rolnikom prowadzić uprawy w zgodzie z naturą”. Klienci Poczty Polskiej chętnie kupowali także „Dni siewu” (wyd. Otylia), gdzie można znaleźć informację o tym, w jaki sposób naturalnie wykorzystać w rolnictwie cykle przyrody. „Bardzo interesujące jest również to, że książki te sprzedawały się dobrze nie tylko w mniejszych miejscowościach – najwyraźniej więc kupują je również osoby, które rolnikami nie są, a mają jedynie przydomowe ogródki” – wskazano.

W kategorii zdrowie wśród najchętniej kupowanych tytułów znalazły się takie pozycje jak: seria „Apteka Babuni”, „Leki prosto z natury”, „Polskie zioła lecznicze i uzdrawiające”, „Zioła. Jak zbierać i przetwarzać”, „Zioła, nalewki, syropy i inne”, „Ziołolecznictwo Ojców Bonifratrów”, „Z tradycji Ojca Klimuszki”, „Infekcje u dzieci lecz ziołami”, „Poradnik leczenia bólu”, „Jak dbać o sen”, „Insulinoodporność” oraz „Cukrzyca i życie”. Seniorzy lub klienci w innym wieku, ale z myślą o seniorach, kupowali chętnie także poradniki „Stulatek w świetnej formie” i „Trening umysłu dla seniorów”.

Wśród książek kulinarnych popularne były tytuły: „Kuchnia pełna warzyw”, „Dieta zdrowych jelit”, „Dieta dla mózgu”, „Domowe kiszonki”, „Fit desery”, „Smacznie i zdrowo”, „Kulinarna Wiola”, „Baba na keto” i „Desery KETO”.

W wielu lokalizacjach popularnością cieszyły się poradniki psychologiczne, wśród nich m.in. „Jak czytać emocje”, „Jak kochać i być kochanym”, „Lęk” , „Wyluzuj kobieto” oraz poradniki edukacyjne np. „Komputer i internet dla seniorów”, „Kurs rysowania dla każdego”, „Trening Core”.

Dobrze sprzedał się także hit rynkowy „Chłopki” Joanny Kuciel-Frydryszak oraz książki: „Elon Musk. Innowator, przedsiębiorca i wizjoner” Chrisa McNaba, „Kochankowie z Auschwitz” Magdaleny Adaszewskiej, „Almas. Diament pustyni” Kingi Jesman, „Kawiarnia pełna marzeń Agnieszki Lis oraz kryminały Justyny Jelińskiej.

Wśród książek podróżniczych najlepiej sprzedawały się tytuły „Polska. Podróże marzeń” i „Piękna Polska”, wśród hobbystycznych – „Szydełko od A do Z”, z kryminałów – „Sąsiadka” (Justyna Jelińska), powieści historycznych – „Medalion z perłą” (Anna Bolecka), romansów – mix książek romantycznych i książek o miłości, książek o życiu pozagrobowym czy śmierci klinicznej – „Niebo jest wspanialsze niż myślisz”, „Życie za progiem śmierci”, książek o sporcie – „Światowe gwiazdy piłki nożnej”, a wśród książek o zwierzętach – „Koń. Poradnik opiekuna”, „Pies. Poradnik opiekuna”, „Kot. Poradnik opiekuna” czy „Kotologia”.

Klienci Poczty Polskiej chętnie kupowali też książeczki aktywizujące dla dzieci wczesnoszkolnych wspierające naukę czytania, pisania czy liczenia oraz pozycje przygotowujące do egzaminów (np. egzaminu ósmoklasisty).

Poczta Polska od kilku miesięcy w wybranych placówkach organizowane są spotkania autorskie z popularnymi autorkami, których książki można kupić w placówkach pocztowych. Do tej pory czytelnicy mogli się spotkać z Justyną Jelińską (kryminały), Moniką Wawrzyńską (literatura funeralna), Agnieszką Lis (literatura obyczajowa) i Krystyną Mirek (literatura obyczajowa). Projekt będzie kontynuowany, a według planów spotkania będą organizowane nie tylko z autorami powieści.

W wielu lokalizacjach, w których dostępne są książki, placówka pocztowa jest jedynym miejscem w okolicy, w którym można kupić literaturę, poradniki oraz książkowe materiały edukacyjne dla dzieci i młodzieży.

Tekst skopiowany ze strony https://rynek-ksiazki.pl/aktualnosci/63 ... -polskiej/ | Rynek książki

[Hebius]

Raport o stanie polskiego rynku książki

„Jeszcze książka nie zginęła?” – pod takim tytułem ukazał się raport o stanie polskiego rynku książki przygotowany na zlecenie Instytutu Książki przez Polską Sieć Ekonomii i sfinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Czytamy w nim:

Polski rynek książki znajduje się w kryzysie strukturalnym, charakteryzującym się postępującą oligopolizacją i zaburzeniem równowagi w łańcuchu wartości.

4 największe firmy dystrybucyjne kontrolują około 80 proc. rynku hurtowego, co prowadzi do systematycznego wypierania mniejszych podmiotów.

Wysokie rabaty narzucane przez dominujących graczy zmuszają wydawnictwa do sztucznego zawyżania cen okładkowych. Przeprowadzone na potrzeby raportu badanie pokazuje, że mediana rabatu dla dystrybucji wynosi 50 proc., a dla księgarń 38 proc.

Mniejsze podmioty na rynku systematycznie tracą możliwość konkurowania przez praktyki takie jak nieterminowe płatności, wymuszanie opłat dodatkowych oraz brak bezpłatnego dostępu do danych sprzedażowych własnych produktów.

Negatywne skutki obecnej sytuacji dotykają wszystkie uczestniczki i uczestników rynku książki. W ciągu dekady 2010-2020 zamknięto w Polsce niemal co trzecią księgarnię, co szczególnie dotknęło mniejsze miejscowości. Osoby tworzące literaturę funkcjonują w warunkach skrajnie prekarnych – mediana ich przychodów z pracy artystycznej wynosi zaledwie 2500 zł brutto miesięcznie.

W przeciwieństwie do innych sektorów kultury i strategicznych rynków polski rynek książki jest niemal całkowicie nieuregulowany. Doświadczenia 15 państw UE pokazują, że odpowiednia regulacja może skutecznie chronić biblioróżnorodność i dostępność kultury.

Aby zmiana na rynku książki miała charakter systemowy, a nie punktowy, musi łączyć regulacje ustawowe z poprawą działania instytucji i programów. Proponowane rozwiązania to:

1. Ustawa o ochronie rynku książki, w tym:
a. jednolita cena okładkowa;
b. obowiązek przekazywania danych rynkowych;
c. utworzenie funduszu stabilizacyjnego;
d. certyfikowane księgarnie kameralne jako instytucje kultury.
2. Kodeks dobrych praktyk rynku książki.
3. Pilne postępowanie wyjaśniające Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
4. NPRCz 3.0: Reforma Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa.
5. Powołanie Spółdzielni Księgarskiej przez uczestników rynku.

Pełny raport można pobrać TUTAJ
https://rynek-ksiazki.pl/wp-content/upl ... igital.pdf

Autorami raportu są: Jan Oleszczuk-Zygmuntowski (współprzewodniczący Polskiej Sieci Ekonomii, Akademia Leona Koźmińskiego), Maciej Sroczyński (Polska Sieć Ekonomii) i Joanna Rachubik (Uniwersytet Warszawski).

Tekst skopiowany ze strony https://rynek-ksiazki.pl/aktualnosci/po ... u-ksiazki/ | Rynek książki

Amen.

[marcin]

"Certyfikowane księgarnie kameralne jako instytucje kultury"?

Czyli innymi słowy, księgarnie mają być finansowane z budżetu państwa? No nie wiem. To miałoby niby wpłynąć na zwiększenie czytelnictwa?

[Hebius]

Jeśli to jakieś księgarnie z ambicjami, w których będzie nie tylko handel książką, to czemu nie?
Obserwuję profil warszawskiego antykwariatu Zakładka - pan Gałązka nie tylko zajmuje się kupnem i sprzedażą książek, ale ma też spotkania autorskie czy jakieś warsztaty i ogólnie stara się wspierać lokalną kulturę współpracując z miejscowymi twórcami. Wrzenie świata Szczygła to też nie tylko księgarnia. Państwo czy samorząd powinno wspierać takie miejsca jeśli zależy nam na kulturze.

[marcin]

I kto to miałby oceniać, czy księgarnia to "nie tylko księgarnia"? I według jakich kryteriów?

Raczej obawiam się, że przyniosłoby to skutek odwrotny - właściciel księgarni może przestać się czymkolwiek przejmować i przestać bardziej ambitnie działać. Bo i po co, skoro ma finansowanie z budżetu?

Moim zdaniem jeśli chcemy zwiększać czytelnictwo, to raczej należy tworzyć biblioteki i domy kultury w małych miejscowościach.

[Hebius]

Do obowiązków każdej gminy należy prowadzenie co najmniej jednej biblioteki publicznej wraz z odpowiednią liczbą filii i oddziałów oraz punktów.

[marcin]

Bardzo sprytnie odniosłeś się tylko do tego fragmentu który ci pasowal.

[Hebius]

Odniosłem się, bo jeśli chodzi o samorządy i wypełnianie obowiązków przez gminy, to mam bardzo złe zdanie na ten temat. Ludzie ogólnie nie czytają i nieczytający wyborcy wybierają sobie nieczytających samorządowców, którzy w czytaniu nie dostrzegają niczego wartościowego. Obserwowałem, jak wyglądało uśmiercanie biblioteki na wsi u moich rodziców. Za komuny to była samodzielna jednostka w osobnej siedzibie. W wolnej Polsce gmina zbudowała nową szkołę z dużym pomieszczeniem przeznaczonym już na etapie projektu budowlanego na bibliotekę. I biblioteka tam działała w miarę normalnie, dopóki stara bibliotekarka była na etacie. Z chwilą przejścia pani Basi na emeryturę zatrudniono już bibliotekarkę na pół etatu, drugie pół była nauczycielką. Biblioteka miała godziny otwarcia dostosowane do godzin lekcyjnych nauczycielki. W ramach zastępstw też było najłatwiej wziąć na lekcję bibliotekarkę.
Później się okazało, że szkoła potrzebuje dużej sali na pracownie komputerową. Biblioteka miała akurat dużo, więc odchudzony księgozbiór zniesiono do piwnicy, do pomieszczenia przy szatni.

Biblioteka działająca przy szkole wiadomo - potrzebuje głownie lektur dla uczniów i tak kształtowano zakup nowości. Teraz to już jest chyba oficjalnie tylko biblioteka szkolna.

W tym roku wójtowa chciała w ramach oszczędności całkiem szkołę zamknąć, ale kuratorium się nie zgodziło.

Ale spoko luz, każdy spragniony kultury może pojechać te 8 km do stolicy gminy - tam biblioteka jest, chyba akurat w domu kultury.

[marcin]

To co opisujesz, to dziś dzieje się nawet w przypadku bibliotek uniwersyteckich - też się je coraz bardziej odchudza i kurczy.
Widać to dobrze w BUWie w Warszawie albo w Bibliotece Głównej UŚ i UE w Katowicach - pobudowano piękne nowoczesne gmachy, kilkanaście lat temu biblioteki te były pełne studentów i pracowników naukowych. Dzisiaj świecą pustkami, i kwestią czasu jest, że przeniesie się tam jakiś wydział albo jakaś instytucja miejska, jeśli budynek jest własnością miasta.

Choć tutaj powód jest zupełnie inny - obecnie publikacje naukowe (monografie i czasopisma) w 99% mają wersje elektroniczne. Nie ma sensu chodzić do biblioteki naukowej, jak po paru kliknięciach masz dostęp z domu (biblioteki uniwersyteckie prenumerują dostęp do różnych baz danych).

[Hebius]

Nie wiem, czy akurat to tak działa w przypadku prenumeraty czegoś przez bibliotekę, że będziesz miał do tego dostęp z domowego komputera. Podejrzewam, że raczej niekoniecznie.

[marcin]

Tak, tak to właśnie dziala, jeśli masz konto biblioteczne danej instytucji czy uczelni.
Oczywiście mówię o bibliotekach naukowych i uczelnianych w dużych miastach, nie o bibliotekach gminnych na wsi.

[Hebius]

Aha. W bibliotekach publicznych raczej to tak nie działa.

[marcin]

Zgadza się, dopisałem wyżej że chodzi o biblioteki uczelniane.

[Hebius]

Pokaż mi swoją bibliotekę, a powiem ci, kim jesteś [GODZ. 20:05]

Według Badań Biblioteki Narodowej aż 37 procent Polaków nie ma w domu książek. A według współczesnych standardów projektowania biblioteka nie jest już symbolem statusu ani piękna naszych domów. Jednak nie brakuje kolekcjonerów i osób, które kochają książki tak bardzo, że wypełniają nimi wszystkie – łącznie z łazienkami! – pomieszczenia w domach.

Jak powstają i zmieniają się nasze domowe księgozbiory? Jak w domowych bibliotekach zapisała się burzliwa historia Polski? Kim są współcześni kolekcjonerzy, według jakiej logiki układają swoje biblioteki, co na to reszta domowników i wreszcie – jaka jest przyszłość tych wielkich drukowanych zbiorów?

O pasji zbierania książek, trochę na przekór czasom, opowiadają Mirosława Łomnicka, autorka zbioru "Domowe biblioteki. Reportaże o prywatnych księgozbiorach", oraz Wojciech Szot, recenzent i czytelnik.

***
Na wieczorny "Klub Trójki" we wtorek (11 lutego) o godz. 20.05 zaprasza Paulina Wilk.

https://trojka.polskieradio.pl/artykul/ ... -godz-2005

[marcin]

Słyszałem już o książkach w wersalce, piwnicy, garażu, ale w łazience jeszcze nie